Stosowanie siarczanu wapnia w roślinach okopowych trzeba rozpatrywać w trzech kategoriach:
- Poprawy właściwości fizycznych gleby – struktura;
- Poprawy właściwości chemicznych gleby – źródło nawozowe wapnia i siarki, a także kontrola toksycznego glinu, zwłaszcza w stanowiskach pod ziemniaki;
- Poprawa stanu odżywienia roślin wapniem i siarką, zakładając wzrost efektywności azotu nawozowego.
Właściwości fizyczne gleby
Obie rośliny wymagają gleby o dobrej strukturze, to znaczy gruzełkowatej. W tworzeniu struktury gleby na poziomie nanometrycznym kluczową rolę odgrywa zawartość:
- koloidów mineralnych, czyli cząstek ilastych;
- koloidów organicznych, czyli próchnicy;
- wapnia jako głównego kationu, stanowiącego element łączący koloidy zawarte w glebie.
W następnym etapie rozwoju agregatu glebowego naturalnymi lepiszczami są wydzieliny organiczne mikroorganizmów (polisacharydy) i strzępki grzybów.
Zalety nawozu AgroSulCa w procesie tworzenia agregatów glebowych:
- źródło wapnia; gleby w Polsce są naturalnie ubogie w ten składnik;
- źródło siarki;
- gleby w Polsce są ubogie w ten składnik;
- siarka jest niezbędna mikroorganizmom do życia; niedobór ogranicza wielkość populacji, zarówno bakterii, jak i grzybów;
- Stabilność i długotrwałość działania; ograniczone wypłukiwanie siarczanu wapnia z gleby;
- Oczywistym faktem jest, że w warunkach optymalnej, czyli gruzełkowatej struktury gleby praca narzędzi uprawowych, czyli wydatek energetyczny jest mniejszy. Co się tyczy zanieczyszczeń zarówno buraków, jak i ziemniaków glebą, to stopień zanieczyszczenia jest zawsze mniejszy w glebie o dobrej strukturze.
- Efekty działania nawozu AgroSulCa można uzyskać wówczas, gdy proces ten będzie powiązany z gospodarką organiczną gleby, w okresie 2 do 4 lat od uprawy obu tych gatunków.
- Oba nośniki wapnia, czyli siarczan wapnia i wapno nawozowe można łączyć tylko w stanowiskach na glebach kwaśnych. W stanowisku pod ziemniaki, taki zabieg należy przeprowadzić najlepiej 2 lata przed uprawą tej rośliny.
Poprawa właściwości agrochemicznych stanowiska
AgroSulCa zawiera w swym składzie wapń i siarkę, odpowiednio w zakresie 20-23% i 16-17%. Zatem wprowadzenie do gleby 1 t nawozu na 1 ha wzbogaca środowisko wzrostu roślin o 200-230 wapnia i 160-170 kg siarki. Tempo uwalniania obu składników w istocie rzeczy nie zależy od odczynu gleby w zakresie pH od 4 do 8. Głównymi czynnikami, warunkującymi uwalniania obu składników jest zawartość wody w glebie i koncentracja jonów siarczanu i wapnia w roztworze glebowym. Wzrost wilgotności gleby do polowej pojemności wodnej stymuluje procesy rozpuszczania, a wysychanie gleby do wytrącania się siarczanu wapnia.
Podstawowym czynnikiem agrochemicznym, który należy kontrolować na polu pod uprawę ziemniaka jest odczyn. Bez względu na kategorię agronomiczną gleby z tego względu nie wolno przekraczać krytycznego pH, który mieści się w zakresie 5,2-5,5. W tym zakresie odczynu pojawia się jednak kolejny problem agrochemiczny, jakim jest toksyczny glin (Al3+).
W glebie kwaśnej nawóz AgroSulCa (siarczan wapnia) efektywnie neutralizuje toksyczny glin.
Proces ten nie ma większego znaczenia w buraku cukrowym, gdyż roślina ta wymaga stanowiska o odczynie obojętnym, czyli w zakresie pH od 6,5 do 7,2. Istotne znacznie ma w uprawie ziemniaków, które wymagają stanowisk na pograniczu odczynu lekko-kwaśnego, a nawet kwaśnego (5,2-5,5). Jak wiadomo ziemniaki są wrażliwe na odczyn gleby, którego wzrost powyżej podanego zakresu prowadzi do pojawienia się parcha zwykłego. Czynnikiem stymulującym porażenie przez tego patogen jest wzrost koncentracji w roztworze glebowym grup wodorotlenowych (OH–). Siarczan wapnia o pH ok. 7,0 nie generuje wzrostu pH gleby, a tym samym nie stymuluje porażenie przez parcha. W literaturze przedmiotu pojawia się sformułowanie, że wapń, nie jest przyczyną parcha zwykłego, a więc AgroSulCa jest dobrym źródłem tego składnika w glebie. Ponadto wykazano, że siarka ogranicza szereg chorób ziemniaka, czego klasycznym przykładem potwierdzonym w Polsce jest Ryzoktonioza.
AgroSulCa a jakość buraków i ziemniaków
Wpływ nawożenia buraka cukrowego nawozem AgroSulCa (siarczanem wapnia) nie został dotychczas rozpoznany naukowo. Jednakże burak cukrowy, który tworzy potężny korzeń spichrzowy, wymaga dużej ilości wapnia. Wiadomo bowiem, że w 1 tonie korzeni + odpowiedniej masie liści burak cukrowy akumuluje 1,4-2,0 kg Ca. Zatem dla plonów średnich w Polsce na poziomie 60 t/ha roślina ta pobiera z gleby 80-120 kg Ca/ha. Rolnicy w dobrych latach zbierają 80 t/ha, co jest równoznaczne z akumulacja w plonie 120-160 kg Ca/ha, a więc niewiele mniej, niż dobra plantacja rzepaku ozimego.
Po co jest potrzebny burakowi wapń? Odpowiedź: Pierwiastek ten jako składnik blaszki środkowej komórki jest niezbędny do utrzymania struktury korzenia.
Rola wapnia w kształtowaniu jakości ziemniaków wynika z zawartości tego składnika w skórce, w której jest wielokrotnie większa, niż w miąższu. Odpowiednio duża zawartość wapnia w skórce:
- zmniejsza tzw. odbicia bulw w trakcie mechanicznego zbioru, tym samym zmniejsza narażenie zabranego plonu bulw na gnicie w trakcie przechowywania;
- zmniejsza straty oddechowe w trakcie przechowywania, tym samym wydłuża okres przechowywania ziemniaków.
Na podstawie opracowania prof.W. Grzebisza
